Hiểu 8 chữ “khó” theo lời Đức Phật dạy: Dễ nhưng không phải ai cũng làm được!

Theo Phật giáo, đứng trước hoàn cảnh bị người khác nhục mạ như thế thì người ta sẽ thường oán hận và thù hằn, cũng có đôi khi sẽ phản kháng trở lại bằng cách trả đũa quyết liệt bằng những ngôn từ không văn hóa tí nào hay thậm chí nặng hơn là đánh đập và thậm chí là giết hại. 

Khó là biết nhẫn được sắc dục

Theo bạn thì Phật dạy điều gì được xem là khó. Ngài đã từng nói rằng, nếu như có thêm một cái thứ hai nào hấp dẫn như sắc dục thì chúng ta sẽ rất khó có thể tu đến giác ngộ và giải thoát. Thế mới thấy được rằng, sắc dục nó ảnh hưởng mạnh như thế nào đến chúng ta. 
 
Con người thường rất dễ bị dục vọng dẫn dụ nên cẩn trọng và chớ đùa với lửa bởi vì nó mang tính bản năng nên ít ai có đủ khả năng để chế ngự hay thắng được nó. Bản năng đó cũng mạnh mẽ giống như việc mà chúng ta sống sợ chết. Chính vì thế mà đừng đánh giá ai vội vàng rằng đó chính là hư hỏng hay sống buông thả khi chính bản thân của chúng ta chưa dừng lại ở tình huống tương tự. 

Một khi nhẫn được sắc dục thì con đường Hiền Thánh sẽ mở ra mà có mấy ai trở thành được Thánh Hiền. Vậy mới nói, việc nhẫn được sắc dục chính là một việc làm vô cùng hy hữu mà ai trên đời này có thể làm được một cách trọn vẹn. 

Vậy nhưng, biết là khó thì không có nghĩa là bỏ cuộc mà để cho chính chúng ta biết bao dung cho chính bản thân của mình từ đó tìm cách vượt qua sự mê đắm, sai lầm này từ đó cũng hạn chế được những tác hại cho tương lai của mình. 

Khó là thấu hiểu được và thông suốt Kinh Phật

Đức Phật chính là vị thầy dẫn đường trong đám người lạc hướng từ đó giúp cho chúng ta biết đâu là chân lý của cuộc đời, mình là lành thì sẽ được hưởng phước còn mình làm ác thì phải chịu khổ đau. Kinh Phật cũng đều là những lời dạy được Đức Phật đúc rút kinh nghiệm từ bản thân cũng như qua quá trình gian khổ từ kiếp này qua kiếp khác mà có được. Vậy nên không phải ai cũng hiểu rằng nếu không có được trải nghiệm tương tự. Và giáo lý của Phật cũng sẽ chỉ như nước đổ đầu vịt đối với những người có hiểu biết vẫn còn hạn chế và chưa đủ thấu đáo về cuộc đời. Vậy nên, hiểu được kinh Phật là khó. 

Khó là không cậy quyền khi có thế lực

Có những người thích có tiền và cũng có những người lại thích quyền lực bởi vì họ muốn được xem mình là người quan trọng. Thói đời là thế, những người tự xem mình là quan trọng thì lại cho rằng người khác không quan trọng, thế mới sinh ra kẻ có quyền thường cậy thế. Vậy nên, chúng ta mới bảo phải chứng kiến quá nhiều chuyện người có quyền ức hiếp những người khác bằng nhiều hình thức khác nhau. Và những ai có vị thế mà vẫn còn tỏ ra bản thân là người đơn giản như người bình thường thì lại được ca ngợi. 

Có quyền cũng tức là có lợi thế hơn so với người khác mà lại biết tước bỏ đi thì mới là khó - nhưng nếu như làm được điều này thì đó là điều đáng quý bởi vì họ sẽ thực sự rất hữu ích cho xã hội từ đó mang đến nhiều lợi ích cho những người có phần yếu thế hơn. 

Khó là khi không khi người chưa học

Trong cuộc sống này, chúng ta luôn được khuyến khích là phải học rộng biết nhiều nhưng theo đạo Phật thì đó không phải để chúng ta trở nên cao ngạo, hơn người mà người học càng nhiều sẽ càng biết khiêm tốn và bao dung cho sự thiếu sót của người khác. 

Nếu như học rộng nghiên cứu nhiều rồi tự cho chúng ta hơn người để giữ cho tâm phê phán, chỉ trích hay bình phẩm người khác mà không xây dựng hay đóng góp gì nhiều cho việc giáo dục cho bản thân và cho người khác thì quá phí hoài. Có thể thấy, việc học nhiều rồi tự cho chúng ta cái quyền hơn người khác chính là điểm yếu chung của những người này. Qua đó Phật cũng khuyến khích họ nên biết khiêm tốn, hạ thấp mình với mọi người để có thể hiểu chân lý của cuộc sống, hiểu được nỗi đau hay sự khiếm khuyết của người khác mà biết thương cảm và tha thứ cho lỗi lầm của họ. 

Vốn kiến thức luôn có sẵn ở đó, chúng ta đơn giản là người biết trước và họ chỉ biết muộn hơn chúng ta một chút mà thôi chứ có gì mà đáng để kiêu ngạo và hơn thua. Vậy nên, sự bình đẳng không phân biệt giữa ai hơn và ai kém. 

Khó là khi thấy tốt đẹp không tham cầu

Trong cuộc sống này, đi đâu chúng ta cũng sẽ nghe thấy người ta ca ngợi về cái đẹp bởi chúng gây ấn tượng không chỉ về phần nhìn mà còn về khía cạnh cảm xúc. 
 
Cũng từ đó chúng ta mới ham thích và muốn sở hữu nó - đó chính là nguồn gốc của bao tội lỗi. Bản thân của cái đẹp hiện hữu không có tội lỗi gì cả mà là do con người nhận định và quyết đoán. Nhưng nếu như chúng ta nhìn nó với cái nhìn đam mê và yêu thích bởi lòng tham thì cái đẹp đó vô tình đã trở thành sợi dây ràng buộc sự giải thoát của chúng ta. 

Vậy nên, chỉ khi chúng ta ý thức được cái khó đó mà tìm cách tu tâm và không ham cầu bởi vì hiểu mối nguy hiểm của cái đẹp và biết rằng chúng cũng vô thường, tạm bợ thì sẽ tránh xa được hiểm họa. 
 
Cũng chính sự minh tuệ nên chúng ta mới có thể làm chủ được tâm lý mong cầu của bản thân. Nhưng không mấy ai được trí tuệ để có thể vượt thắng những cám dỗ thông thường - thế nên thấy tốt không ham cầu là khó.

Khó là đối cảnh tâm không lay động

Có thể thấy, đối cảnh tâm lay động chính là bước đầu để đến vô tâm và có nghĩa là không còn dính mắc hay đắm nhiễm tiền tài, sắc đẹp, danh vọng, ăn ngon và ngủ nhiều  hoặc hình sắc, sự vật cho đến tai nghe tiếng, mũi ngửi mùi và lưỡi nếm vị, thân xúc chạm và ý tác duyên. 

Những người thấy tiền bạc không tham đắm và dính mắc quả thật là điều khó bởi vì tiền bạc chính là phương tiện để có thể nuôi sống bản thân và gia đình. Những người đối với mọi hình sắc, thế là lòng tham đã chìm đắm trong cảm thọ thấy đẹp xấu và dính mắc vào đó. Nếu như tâm dính mắc càng lớn mạnh thì tâm bồ đề sẽ bị lu mờ, chính vì thế mà dấy khởi nên nhiều phiền não làm cho tâm không an định. 

Không những đối với sắc và đắm mê sắc có những cái hạn như thế mà nếu đuổi theo tiếng êm ái dính mắc vào đó hay như đuổi theo hương vị thơm tho tham đắm vào đó và bám theo vị ngon  ngọt thích thú khen ngợi, thân xúc chạm thích sự êm ái nhẹ nhàng cũng như tác động vào đó thì cũng có những cái hại tương tự như thế. 

Khi người thấy sắc không nhiễm sắc, mặc dù mắt thấy sắc mà tâm vẫn an trú trong chính niệm nên không chạy theo cảm thọ lạc hay cảm họ khổ  - đã không chạy theo cảm thọ và tâm không dính mắc ở sắc. 

Khó là khi học rộng, nghiên cứu nhiều

Con người ta muốn tu tâm không chỉ nói khơi khơi mà còn phải có học thức. Nếu có thể thì chúng ta nên học rộng và nghiên cứu nhiều - tức là tìm hiểu, lãnh hội cũng như mổ xẻ mọi vấn đề cho đến nơi đến chốn. 
 
Học chính là hoạt động tiếp thu được những tri thức của nhân loại đã được đúc kết qua mấy ngàn năm lịch sử. Chúng ta cũng có thể học ở trường qua sự truyền thụ của thầy cô, học ở bạn bè hay tự học ở sách vở và trong cuộc sống. 

Có thể thấy, học rộng và nghiên cứu nhiều để nâng cao trình độ hiểu biết của bản thân. Và mục đích cuối cùng của sự học rộng nghiên cứu nhiều chính là phục vụ cho mọi công việc đạt hiệu quả cao hơn. Nếu học được lý thuyết dù cao siêu đến mức nào đi chăng nữa mà không đem ra vận dụng vào thực tế thì việc học đó chỉ tốn kém thời gian cũng như công sức, tiền bạc mà thôi bởi vì chẳng giúp được cho ai. 

Bởi vì trong công việc cái người khác cần, quan tâm hàng đầu chính là sản phẩm trong quá trình lao động chứ không phải là hiểu biết ở trên lý thuyết - một khi không đạt được chỉ tiêu đó thì dù cho có học rộng hay nghiên cứu nhiều đến mức nào cũng chỉ là thừa thãi. 
 
Và chính nhờ vào sự học rộng, nghiên cứu nhiều mà người Phật tử chân chính biết được những điều hay, lẽ phải và hiểu rõ được chân lý cuộc đời. Khi biết được đâu là chính - đâu là tà - đâu là phải - đâu là quấy hay đâu đúng - sai. 

Khó là khi bị sỉ nhục không oán hờn

Đức Phật có dạy rằng: “Bị sỉ nhục không sân là khó” - bởi vì đứng trước hoàn cảnh bị người khác nhục mạ như thế mà người ta thường hay oán hận thù hằn và đôi lúc phản kháng trở lại bằng cách trả đũa một cách quyết liệt với những ngôn từ không văn hóa tí nào hay nặng hơn chính là đánh đập hoặc là giết hại.  

Lời Đức Phật dạy về sự sỉ nhục để thấy người ta chê bai mình nhưng nếu như mình đang làm lại điều tương tự thì chúng ta chẳng hơn gì đối phương. Chỉ có những ai đã thực sự tu tập chuyển hóa thì mới thấu hiểu được tác hại của nó, vậy nên không chống trả đối đầu mà lại dùng tâm từ để làm lắng đi sự xung đột đó. Nếu như lấy hận thù diệt hận thù thì hận thù sẽ càng thêm chồng chất. Trên thế giới này, nếu như lấy thù hận đáp lại thù hận thì đó chỉ mãi là vòng luẩn quẩn khó yên, chỉ lấy tình thương mới có thể chuyển hóa được sự hận thù.