Cổ nhân dạy “Làm người như nước, làm việc như núi”: Ở đời mấy ai hiểu được

Vì thế, người xưa mới có câu nói rằng “Làm người như nước, làm việc như núi”. Vậy, ý nghĩa thực sự và sâu xa của lời nhắc nhở này là gì? 

Núi và nước - một cương một nhu nhưng lại đối lập thống nhất. Người xưa có câu: Biển bao dung nên có thể chứa được trăm sông. Nước cũng thế, không chỉ bao dung mà còn hiền hòa và tinh khiết. Trong khi đó núi lại trầm ổn, vững vàng và cứng hỏi. Làm người như nước có thể bao dung và chứa đựng vạn vật; làm việc như núi, vững vàng và không thể nào lay chuyển được.

Thứ nhất, làm người như nước

Lão tử từng nói: “Thượng thiện như nước, thủy thiện lợi vạn vật mà không tranh”. Câu này có nghĩa là, nhân cách cao thượng giống như nước sẽ có thể bao dung cũng như nuôi dưỡng vạn vật, không tranh giành và cũng không cần báo đáp. Người xưa có câu: “Người hướng chỗ cao đi, nước hướng chỗ thấp chảy”. 

Sống trên đời này, con người luôn tranh đua nhau, luôn muốn phân chia cao thấp, so đo thắng thua. Tuy nhiên nước thì khác, nó sống êm đềm lặng lẽ và không có nhiều yêu cầu như thế. Địa thế cao, nước sẽ mạnh, ồ ạt từ trên đỉnh núi dội xuống; địa thế càng thấp thì mặt nước lại càng trải rộng, hội tụ từ 4 phương 8 hướng cùng nhau đến đây. Hiểu đơn giản, nước có thể thích ứng với tất cả các hoàn cảnh, mỗi nơi và mỗi trường hợp, nước lại chọn cho mình cách tồn tại phù hợp nhất. 

Dòng nước vô cùng linh hoạt. Ở chỗ cao sẽ chảy xiết thành thác nước, chỗ thấp lại tích tụ thành ao hồ. Khi rót nước vào chén, bát nước sẽ nhanh chóng hóa thành hình dạng của chén, bát. Khi nước hòa nhập vào sông và hồ biển sẽ nhanh chóng hóa thành hình dạng của sông và hồ biển.

Chính vì thế, làm người cần phải linh hoạt và bao dung như nước. Trong những việc lớn lao hay quan trọng, bạn có thể thể hiện rõ ràng sự cứng rắn giống như nước chảy đá mòn. Trong những việc nhỏ, bạn có thể giữ sự ôn nhu, điềm đạm, mềm mại như dòng nước. Dòng nước trong vắt nếu như nhìn thoáng qua có thể thấy được cả đáy, có thể thấy rõ lớp cát ở bên dưới và đàn cá đang bơi lội tung tăng. Tương tự, sự tĩnh lặng có thể phản ánh được mọi thứ trên thế giới, đồng thời sự chuyển động có thể tạo nên những xáo trộn vô cùng to lớn.  

Đúc rút lại là, tĩnh có thể phản chiếu thế gian vạn vật nhưng động lại sinh ra vạn trượng phong ba.  

Thứ hai, làm việc như núi

Hiểu đơn giản, mỗi khi làm việc thì nền tảng phải vững vàng như ngọn núi. Tuân Tử từng có câu nói rằng: “Không tích lũy bước chân, không thể đi đến ngàn dặm. Không tích lũy dòng chảy nhỏ, không thể thành biển sông”. “Đạo đức kinh” cũng có câu rằng: “Một cuộc hành trình ngàn dặm sẽ bắt đầu với một bước chân”.

Một cát một đá có thể chất đống lên thành núi cao nguy nga, một viên gạch và một ngói cũng có thể kiến tạo nên một cao ốc vô cùng phồn thịnh. Sống trên đời cần phải biết rằng, ổn định và kiên trì chính là điều cơ bản nhất để đương đầu cũng như đối phó với tất cả mọi thứ. Điều này tương tự với việc xây một ngôi nhà, nếu như nền móng càng sâu thì ngôi nhà càng bền và có thể xây dựng càng cao. Tất cả mọi điều mà bạn làm ngày hôm nay chính là nền tảng cho sự thành công trong tương lai.

Ngoài ra, làm việc niềm tin cần phải vững chắc như núi. Trên đường đi thỉnh kinh, Đường Tăng đã trải qua 9981 kiếp nạn nhưng vẫn không sợ núi cao đường đi hiểm trở cũng chẳng sợ yêu ma quỷ quái. Cuối cùng, Đường Tăng thành công đến Tây Thiên là bởi có tín niệm cầu lấy chân kinh. Muốn làm việc thành công thì mỗi người phải có niềm tin và sự kiên định. Đồng thời, họ cần phải vững vàng như bàn thạch và bất động như núi. Chỉ khi dũng cảm đối mặt với mọi khó khăn và thách thức trên đời, bạn mới có thể không bị khuất phục, kiên địch tiến về phía trước. Nếu như sở hữu ý chí và sự bền bỉ như một ngọn núi, trên đời sẽ không có khó khăn nào là không thể vượt qua và không có độ cao nào là không thể vươn tới.

Bên cạnh đó, làm việc, cử chỉ phải ổn trọng như núi. Tục ngữ có câu rằng: “Núi không nói từ cao, nước không nói từ sâu, người không nói tài năng”. Núi dù cao nhưng không bao giờ khoe khoang mình dốc cao hiểm trở, nhưng tất cả mọi người đều dễ dàng thấy được sự hùng vĩ của nó. Biển rộng nhưng cũng không bao giờ khoe khoang về sự bao la của mình, nhưng bất kỳ ai cũng thấy được sự tráng lệ của nó. 

Trước khi làm bất cứ điều gì trên đời, bạn không nhất thiết phải phô trương, khoe khoang năng lực của mình ở khắp mọi nơi, bởi nếu thất bại bạn sẽ trở thành trò cười của mọi người, nếu thành công bạn cũng trở thành một người tự mãn. Chẳng cần phải khoe khoang, một khi lập được thành tích nào đó, tự nhiên bạn cũng sẽ được công chúng công nhận và tán thưởng.