Nghị định 65: Góp phần tăng cường trách nhiệm của doanh nghiệp phát hành

Tăng cường trách nhiệm của doanh nghiệp phát hành TPDN

Nghị định 65/2022/NĐ-CP vừa được ban hành không bổ sung thêm điều luật mới mà chỉ sửa đổi một số điều khoản của Nghị định 153/2020/NĐ-CP. Trong đó, nổi bật là các quy định liên quan đến mục đích phát hành TPDN. Những sửa đổi này nhằm tăng cường trách nhiệm và nghĩa vụ của các doanh nghiệp phát hành đối với việc sử dụng nguồn vốn thu được từ phát hành trái phiếu, đảm bảo nguồn vốn này được sử dụng đúng mục đích đã được nêu trong hồ sơ trước khi phát hành.

Cụ thể, Nghị định 65/2022/NĐ-CP Sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 21 của Nghị định 153/2020/NĐ-CP theo hướng kiểm soát chặt vấn đề phát hành trái phiếu của các công ty mẹ. Cụ thể, Trường hợp doanh nghiệp phát hành trái phiếu là công ty mẹ, báo cáo tài chính công bố thông tin gồm báo cáo tài chính hợp nhất và báo cáo tài chính của công ty mẹ.

Ngoài ra, doanh nghiệp phát hành phải báo cáo định kỳ 6 tháng, hàng năm về tình hình sử dụng số tiền thu được từ việc phát hành trái phiếu đối với trái phiếu còn dư nợ được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán đủ điều kiện. Đồng thời, báo cáo tình hình thực hiện các cam kết của doanh nghiệp phát hành đối với người sở hữu trái phiếu. Những điều này không được quy định trong Nghị định 153 nên đã tạo kẽ hở cho một số doanh nghiệp phát hành để trục lợi.

Cũng theo quy định mới, trong hồ sơ xin phát hành trái phiếu phải nêu rõ mục đích sử dụng của nguồn vốn thu được từ đợt phát hành trái phiếu và công khai điều này cho các nhà đầu tư đã đăng ký mua trái phiếu của doanh nghiệp. Mục đích phát hành trái phiếu nhằm huy động được một lượng vốn đáp ứng nhu cầu thực hiện các dự án đầu tư, để cơ cấu lại nợ hoặc các mục đích khác phù hợp với những quy định của pháp luật.

Để đảm bảo tính minh bạch đối với thông tin của doanh nghiệp phát hành, Nghị định 65/2022/NĐ-CP đã sửa đổi một số quy định về nội dung và thời hạn công bố thông tin.Cụ thể, Nghị định 65 đã sửa đổi, bổ sung khoản 1, khoản 1a Điều 20; khoản 1 Điều 30 của Nghị định 153 theo hướng rút ngắn thời hạn hoàn thành công bố thông tin về kết quả của đợt phát hành, chào bán trái phiếu cho các nhà đầu tư sở hữu trái phiếu và gửi nội dung công bố thông tin đến Sở giao dịch chứng khoán. Theo đó, thời hạn này được rút ngắn từ 10 ngày xuống còn 5 ngày làm việc. Nội dung công bố thông tin vẫn thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.

Một điểm mới khác là Nghị định 65/2022/NĐ-CP đã sửa đổi, bổ sung quy định về việc yêu cầu các doanh nghiệp phát hành bắt buộc phải có trách nhiệm mua lại trái phiếu trước hạn trong trường hợp vi phạm phương án phát hành (trong đó có phương án sử dụng vốn) hoặc vi phạm pháp luật; trước và sau khi phát hành phải có công bố thông tin về khả năng đảm bảo thanh toán, báo cáo kiểm toán tình hình tài chính và kiểm toán tình hình sử dụng vốn theo mục đích phát hành đã được công bố. Các trường hợp mua lại trái phiếu trước hạn, hoán đổi trái phiếu được quy định cụ thể tại điều 7 của Nghị định này.

Nghị định 65/2022/NĐ-CP cũng bổ sung quy định về đại diện người sở hữu trái phiếu nhằm tăng cường giám sát mục đích sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu và việc thực hiện những cam kết khác của doanh nghiệp phát hành.

Ngoài ra, Nghị định 65/2022/NĐ-CP đã bổ sung khoản 4 và khoản 5 Điều 5 về nguyên tắc phát hành và sử dụng vốn trái phiếu. Cụ thể là quy định về các trường hợp doanh nghiệp phát hành được phép thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu quy định tại Điều 6 Nghị định này khi đáp ứng các quy định sau: được cấp có thẩm quyền của doanh nghiệp phát hành thông qua; được số người sở hữu trái phiếu đại diện từ 65% tổng số trái phiếu cùng loại đang lưu hành trở lên chấp thuận. Thông tin về việc thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu phải được doanh nghiệp phát hành công bố thông tin bất thường theo quy định tại Điều 22 Nghị định này.

Nghị định 65/2022/NĐ-CP cũng bổ sung khoản 2 điều 12 Nghị định 153/2020/NĐ-CP về quy định hồ sơ chào bán trái phiếu. Theo đó, đối với đối với trái phiếu có đảm bảo, ngoài các tài liệu quy định tại điểm a, điểm b, điểm c, điểm d, điểm đ, điểm e, điểm g, điểm h, điểm i và điểm k khoản này, hồ sơ chào bán trái phiếu phải bao gồm tài liệu về tình trạng pháp lý của tài sản bảo đảm, tài liệu định giá tài sản bảo đảm bởi tổ chức có chức năng thẩm định giá và tài liệu về việc đăng ký biện pháp bảo đảm theo quy định của pháp luật về đăng ký biện pháp bảo đảm, tài liệu, thông tin về thứ tự thanh toán của nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu khi xử lý tài sản bảo đảm để thanh toán nợ.Đồng thời phải có văn bản của tổ chức đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành trái phiếu xác nhận tiền thu được từ chào bán trái phiếu đã được chuyển vào tài khoản nhận tiền mua trái phiếu của doanh nghiệp phát hành. Trường hợp doanh nghiệp phát hành là ngân hàng thương mại, phải có văn bản tự xác nhận của ngân hàng đó về việc đã nhận đủ tiền thu từ phát hành trái phiếu.

Nâng cao tính chuyên nghiệp của nhà đầu tư cá nhân

Thời gian qua, thị trường TPDN đã xuất hiện tình trạng một số môi giới chứng khoán mời chào các nhà đầu tư cá nhân không chuyên đầu tư vào các lô TPDN giống như một kênh tiết kiệm lãi suất cao. Điều này đem lại nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư và ảnh hưởng xấu tới thị trường TPDN.

Nhằm phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp ngày càng chuyên nghiệp, lành mạnh và bền vững, Nghị định 65/2022/NĐ-CP đã bổ sung các quy định đối với các nhà đầu tư chuyên nghiệp. Theo đó, quy định thế nào là nhà đầu tư chuyên nghiệp, quyền lợi và trách nhiệm của các nhà đầu tư này đã được nêu rõ hơn tại điều 8 của Nghị định này.

Cụ thể, Nghị định 65/2022/NĐ-CP đã sửa đổi điểm c và bổ sung điểm d trong khoản 1 điều 8 Nghị định 153/2020/NĐ-CP. Theo đó, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp phải đảm bảo danh mục chứng khoán niêm yết, đăng ký giao dịch phải đạt giá trị bình quân tối thiểu 2 tỷ đồng trong thời gian tối thiểu 6 tháng liền kề, không bao gồm giá trị vay ký quỹ và giá trị chứng khoán thực hiện giao dịch mua bán lại. Kết quả xác nhận nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp sẽ có giá trị trong vòng 3 tháng kể từ ngày xác định.

Theo đánh giá của các chuyên gia, quy định trên nhằm bảo vệ quyền lợi của chính các nhà đầu tư chuyên nghiệp. Nó giúp các nhà đầu tư này luân chuyển dòng vốn và danh mục đầu tư một cách linh hoạt hơn khi tham gia vào thị trường TPDN. Đồng thời, góp phần ngăn chặn những gian lận thông qua hợp đồng ủy thác/góp vốn đầu tư  và tài khoản vay ký quỹ, …

Theo TS Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính Tiền tệ quốc gia, Nghị định 65/2022/NĐ-CP cũng sửa đổi, bổ sung một số quy định về trách nhiệm của nhà đầu tư mua TPDN. Cụ thể, sửa đổi và bổ sung một số điểm trong khoản 2 điều 8 của Nghị định 153/2020/NĐ-CP theo hướng nâng cao trách nhiệm của nhà đầu tư và tăng cường tính chuyên nghiệp của họ.

Theo đó, các nhà đầu tư phải hiểu rõ về các rủi ro phát sinh trong việc đầu tư, giao dịch trái phiếu. Trước khi mua trái phiếu (cả trên thị trường sơ cấp và thứ cấp), nhà đầu tư phải ký văn bản xác nhận đã thực hiện các quy định tại điểm a, điểm b, điểm c khoản này và tự chịu trách nhiệm đối với quyết định mua trái phiếu của mình sau khi ký văn bản xác nhận này.

Bên cạnh đó, việc thực hiện giao dịch trái phiếu theo quy định tại Điều 16 Nghị định này; không được bán hoặc cùng góp vốn đầu tư trái phiếu với nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp dưới mọi hình thức.

Ngoài ra, khi bán trái phiếu trên thị trường thứ cấp phải cung cấp đầy đủ nội dung công bố thông tin của doanh nghiệp phát hành theo quy định tại Nghị định này cho nhà đầu tư mua trái phiếu.

"Song song với các quy định nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp của nhà đầu tư, Nghị định 65/2022/NĐ-CP đã sửa đổ bổ sung một số điểm tại khoản 3 điều 8 của Nghị định 153/2020/NĐ-CP giúp đảm bảo quyền lợi của họ và phù hơn với tính chất của TPDN.

Cụ thể, nhà đầu tư được yêu cầu doanh nghiệp phát hành mua lại trái phiếu trước hạn theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Nghị định này. Tuy nhiên, họ lại không được dùng trái phiếu để chuyển nhượng, cho, tặng, thừa kế, chiết khấu; được sử dụng trái phiếu làm tài sản bảo đảm trong các quan hệ dân sự và quan hệ thương mại.

Ngoài ra, các nhà đầu tư được yêu cầu người bán trái phiếu cung cấp đầy đủ nội dung công bố thông tin của doanh nghiệp phát hành theo quy định tại Nghị định này khi mua trái phiếu trên thị trường thứ cấp", TS Lê Xuân Nghĩa đánh giá.