Đại biểu Quốc hội chỉ ra lỗ hổng pháp lý trong quản lý chung cư mini

Các cuộc thanh kiểm tra nặng tính hình thức

Đại biểu Quốc hội Hoàng Anh Công, Phó trưởng Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng: “Trong thời gian qua công tác phòng cháy, chữa cháy chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Không những ở địa bàn Hà Nội mà trên toàn quốc xảy ra rất nhiều vụ cháy, mà đều cháy ở cơ sở, ở những nơi đông dân cư, nơi làm việc, nhà máy, xí nghiệp, phòng karaoke...

Một trong những yếu kém, nguyên nhân gây ra cháy đã được Nghị quyết 99/2019 của Quốc hội chỉ ra, đó là công tác, thanh tra, kiểm tra phòng cháy, chữa cháy ở cơ sở còn hạn chế. Cũng có thể nói, nhiều địa phương không coi trọng công tác này dẫn đến cháy vẫn còn xảy ra ở nhiều nơi, gây hậu quả rất nghiêm trọng. Có thể đầu tiên là cháy hết, mất hết tài sản nhưng có những vụ cháy hậu quả còn nghiêm trọng gấp nhiều lần, làm mất tính mạng của con người như vừa rồi ở Khương Hạ, Thanh Xuân, Hà Nội. Đấy là điều rất đau xót”.

Theo ông Hoàng Anh Công, để xảy ra hoả hoạn có phần do không làm tốt công tác phòng cháy, chữa cháy, không làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở như: Cơ sở sản xuất, nơi dân cư, nơi ở, khu chung cư, những nơi tập trung đông người. Các cuộc thanh tra, kiểm tra có thể vẫn được tổ chức hàng năm nhưng còn nặng tính hình thức, không đi sâu vào thực chất. Thực tế, đi kiểm tra là kiểm tra hình thức, không hướng dẫn người dân. Người dân cũng chỉ xem phương tiện nọ, công cụ này, công cụ khác nhưng không được sử dụng bao giờ nên khi không may xảy ra cháy, hậu quả rất nghiêm trọng.

Ví dụ như cách thoát hiểm như thế nào? Công tác chữa cháy ngay lập tức như thế nào? Vì vậy, từ một đám cháy nhỏ, từ một que diêm trở thành một đám cháy lớn, cháy hết cả khu chung cư; từ một đốm lửa nhỏ đã thiêu rụi 56 tính mạng con người.

“Sắp tới, chúng ta cần phải chấn chỉnh công tác thanh tra, kiểm tra. Đầu tiên ở đây là vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu ở các địa phương, từ cấp cơ sở là cấp phường, xã đến cấp quận, huyện, tỉnh, người đứng đầu, kể cả người đứng đầu cấp ủy đó phải có trách nhiệm, phải chịu trách nhiệm đối với những việc cháy, nổ xảy ra trên địa bàn mà do không làm tròn trách nhiệm trong việc thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn người dân, yêu cầu các cơ sở sản xuất, cơ sở tập trung đông người, cơ sở kinh doanh phải thực hiện nghiêm túc công tác phòng cháy, chữa cháy.

Có thể nói, phòng cháy, chữa cháy không phải là việc của Nhà nước mà đấy chính là việc của toàn dân. Phòng cháy, chữa cháy là phòng cho chính mình chứ không phải phòng cho Nhà nước, nhưng Nhà nước phải có trách nhiệm rất lớn trong việc hướng dẫn người dân, yêu cầu người dân phải thực hiện nghiêm nghiêm để bảo vệ tính mạng, tài sản của chính mình. Thứ hai, chúng ta phải có biện pháp, có chế tài cụ thể, xử lý rất nghiêm đối với những cán bộ cơ sở, đối với những cơ sở không thực hiện nghiêm công tác phòng cháy, chữa cháy, công tác thanh tra, kiểm tra, nhất là về vấn đề xây dựng, Phó trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội nhấn mạnh.

Hậu quả chỉ là sớm hay muộn

Nói về thực tế một căn nhà được cấp phép 6 tầng mà xây dựng lên đến cả 10 tầng, vẫn tồn tại bao nhiêu năm qua, ông Hoàng Anh Công cho rằng, để làm tốt được công tác phòng cháy, chữa cháy, một trong những việc làm là phải gắn chặt với công tác xây dựng.

Thứ nhất, chúng ta phải quản lý chặt chẽ hoạt động cấp phép xây dựng. Bên cạnh đó là  thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Giấy phép xây dựng đó. Không thể để tồn tại hiện tượng “cấp phép 6 tầng, xây 10 tầng”. Một giấy phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ mà trở thành một khu “chung cư” hơn 100 người ở, không đảm bảo về an toàn phòng cháy, chữa cháy là không thể được. Khi đã xây sai phép, trái phép rồi mà vẫn để cho tồn tại. Hậu quả chỉ là sớm hay muộn, chỉ là “một sớm một chiều”. Bên cạnh đó, như tòa nhà đấy không có lối thoát hiểm, ban công cũng bịt lại dẫn đến khi xảy ra sự cố cháy, nổ hậu quả nghiêm trọng.

“Tôi đề nghị sắp tới trong Luật Nhà ở (sửa đổi), cần phải có quy định rất chặt chẽ. Cần đưa vào điều cấm đối với một số trường hợp, không được phép sử dụng nhà ở dân dụng với diện tích nhỏ mà lại xây dựng trở thành khu tập trung đông người  không đảm bảo yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy, lối thoát hiểm, mật độ, hạ tầng cơ sở, hệ thống cấp nước, thoát nước…”, vị Đại biểu Quốc hội nhấn mạnh.

Về câu hỏi nhiều ý kiến cho rằng, không hợp thức hóa “chung cư mi ni” trong việc sửa đổi Luật lần này, Phó trưởng Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu quan điểm: “Tôi nghĩ rằng, khái niệm “chung cư” là phải đáp ứng được yêu cầu, điều kiện về mặt kỹ thuật, hạ tầng, diện tích, chiều cao…Không có khái niệm “chung cư mini”, đấy chỉ là cách nói dân dã. Tất cả các nhà ở riêng lẻ biến thành “chung cư mini”, đấy là hình thức biến tướng, không đáp ứng yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy, an toàn cho người dân ở trong đó. Chính vì thế tôi nghĩ rằng, cái này cần có một quy định cấm để đảm bảo tính mạng cho chính người dân, đảm bảo an toàn cho xã hội, không thể vì lợi ích của một nhóm người, một vài cá nhân mà biến nhiều người trở thành nạn nhân”.