Cổ nhân dạy “Chải đầu buổi sáng, chợp mắt buổi trưa, ngâm chân buổi tối”: Muốn khỏe cần nhớ kỹ

Trong “Ấu học Quỳnh Lâm” có câu rằng: “Phúc Thọ an khang, cố nhân chi sở đồng dục”. Trong cuộc sống này, theo đuổi lớn nhất và cũng là điều hạnh phúc nhất chính là sức khỏe tuổi thọ, tránh xa được bệnh tật và tai ương. Sức khỏe là thứ càng ngày càng quý giá theo thời gian, chỉ khi có sức khỏe tốt, bạn mới có thể tận hưởng cuộc sống và an hưởng tuổi già. Vì thế, người xưa có câu “Chải đầu buổi sáng, chợp mắt buổi trưa, ngâm chân buổi tối”.

Thứ nhất, chải đầu buổi sáng

Trong “Thuyết dưỡng sinh” có câu nói: “Mỗi sáng chải đầu một hai trăm lần, tuổi thọ tự ắt sẽ cao”. Việc kiên trì chải tóc vào mỗi buổi sáng là một bí quyết vàng giúp kéo dài tuổi thọ. Theo Đông y, đầu chính là chủ của toàn thân trong khi tóc là phần còn lại của khí huyết. Mỗi khi chải tóc, cạo cộng thêm việc mát xa ở trên da đầu sẽ có tác dụng hoạt huyết và nuôi dưỡng da đầu. 

Bên cạnh đó, động tác này còn giúp đả thông các huyệt vị trên đầu, bồi bổ trí não, sảng khoái tinh thần, giúp tăng cường cơ bắp và cả xương cốt. Tương truyền, dược vương Tôn Tư Mạc sống thọ hơn 100 tuổi nhưng vẫn tinh thông đạo lý dưỡng sinh. Điều đầu tiên và quan trọng nhất trong “Dưỡng sinh thập tam pháp” của ông chính là chải đầu một cách thường xuyên. Sau khi dậy sớm vào buổi sáng, chà xát lòng bàn tay cho đến khi nóng lên rồi từ từ chải từ trán, gáy rồi đến cổ. 

Hơn 3 thập kỷ đọc sách y dược, nghiên cứu cũng như giữ gìn sức khỏe đã giúp Lục Du hiểu rõ được lợi ích của việc chải đầu là như thế nào. Nhờ thói quen “chải đầu tóc đầu tiên vào buổi sáng”, Lục Du gần 80 tuổi vẫn khỏe mạnh và cường tráng. Bên cạnh đó, sách trường thọ có viết: “Nếu chải đầu nhiều giúp sáng mắt và trừ gió, thường sẽ lấy một trăm hai mươi làm số lần tính”. 
Bên cạnh đó, khi chải đầu cần chọn lược phù hợp với thời gian chải tóc là từ 5 đến 10 phút là ổn. Độ mạnh khi chải đầu cần vừa phải, khi chải xong nên mát xa da đầu, vừa dưỡng da đầu vừa làm dịu cơ thể, xoa dịu tinh thần. 

Thứ hai, chợp mắt buổi trưa

Lưu Thuần - Thái y nhà Minh từng nói rằng: “Sau bữa ăn nên nghỉ ngơi để nuôi dưỡng tinh thần”. Giấc ngủ trưa vô cùng quan trọng, giúp loại bỏ mệt mỏi, nuôi dưỡng tinh thần và tăng cường thể chất. Trong dưỡng sinh truyền thống cũng chú ý đến “giấc ngủ trưa” nhằm dưỡng thần và cân bằng âm dương. Tức là, bạn nên ở trạng thái ngủ vào nửa đêm (từ 23 giờ đến 1 giờ) để bảo hộ và nuôi dưỡng âm. Ngoài ra, mỗi người cũng cần ngủ trưa khoảng 30 phút (trong khoảng từ 11 giờ đến 13 giờ) để chống nắng và dưỡng da.

Chợp mắt một khắc vào buổi trưa đáng giá nghìn vàng. Kiên trì chợp mắt vào buổi trưa rất có ích cho thân thể. Minh triều thái y Lưu Thuần Túy từng nói: “Giấc ngủ trưa là một trạm nạp quan trọng”.  

Người xưa lưu truyền câu nói: “Ba lạnh, hai rót, bảy xu đầy”. Trong đó “hai lần giảm” chính là: Ngủ nhiều vào nửa đêm và chợp mắt vào buổi trưa. Cổ nhân cũng nhấn mạnh: Dược bổ không bằng thực bổ, thực bổ cũng không bằng ngủ bổ. Buổi trưa dù có không ngủ được thì cũng phải nhắm mắt dưỡng thần, mục đích là để âm dương khí trong cơ thể có thể bình thường giao tiếp.
Tuy nhiên, thời gian ngủ trưa cũng không nên quá dài, chỉ cần hai mươi đến ba mươi phút là đủ, nếu không đến khi thức dậy sẽ chóng mặt và mệt mỏi. Ngoài ra, sau khi ăn cơm không ngủ ngay lập tức, ngủ sau khi ăn 30 phút là phù hợp nếu không khi tỉnh dậy sẽ cảm thấy choáng váng.

Thứ ba, ngâm chân buổi tối

Trong “Lòng bàn chân đạo”, Hoa Đà từng viết: “Mùa xuân ngâm chân, thăng dương cố thoát. Ngâm chân mùa hè, mùa hè ẩm ướt; Ngâm chân mùa thu, nhuận tràng phổi; Mùa đông ngâm chân, đan điền ấm áp”. Hiểu đơn giản là: “Mùa xuân ngâm chân có thể ôn dương; mùa hè ngâm chân giúp giải nhiệt ẩm ướt; mùa thu ngâm chân dưỡng phế nhuận tràng; mùa đông ngâm chân làm ấm đan điền”.

Muốn chăm sóc cây cần phải bảo vệ rễ, muốn dưỡng sinh cần phải bảo vệ chân, kiên trì ngâm chân 4 mùa, muốn yếu cũng khó. Dưới hai bàn chân vốn có nhiều mạch máu và huyệt đạo dày đặc nên được gọi là “trái tim thứ hai” của con người. Đặc biệt, ngâm chân bằng nước nóng vào ban đêm giúp thúc đẩy khí huyết lưu thông, đả thông kinh mạch và kích hoạt nhiều cơ quan nội tạng. Bên cạnh đó, ngâm chân còn có tác dụng trừ hàn, dưỡng âm bổ thận, kéo dài tuổi thọ. 

Tô Thức từng nói: “Hiệu quả của phương pháp ngâm chân bằng nước nóng dù lúc đầu không quá rõ rệt, nhưng sau hơn trăm ngày tích lũy sẽ thật khôn lường”. Hoàng đế Càn Long cũng từng nói: “Sáng dậy 300 bước, buổi tối ngâm một chậu nước sôi”. Điều này cũng nhấn mạnh, ngâm chân vào buổi tối chính là một phương thuốc tốt để duy trì sức khỏe. Tuy nhiên, hãy nhớ một điều quan trọng là nhiệt độ nước không quá nóng, khoảng 40 độ C là thích hợp. Thời gian ngâm cũng không quá dài, khoảng 20 phút là đủ.