Bà Nguyễn Phi Vân - Chủ tịch Hiệp hội Đầu tư Thiên thần Đông Nam Á: Khi không có mục tiêu sẽ không thấy được rõ ràng con đường để xây dựng và phát triển

Chiến lược đúng đắn biến các SME thành doanh nghiệp số

Mới đây, những phát biểu của bà Nguyễn Phi Vân đã được đưa ra ở diễn đàn khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo của vùng Đồng bằng Sông Cửu Long vào hôm 19/10 được tổ chức tại thành phố Cần Thơ nằm trong khuôn khổ Ngày hội khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo vùng Đồng bằng Sông Cửu Long - TECHFEST Mekong 2022 với chủ đề "Khát vọng vùng đất Chín Rồng".

Cụ thể, chuyên gia này đã nêu sáng kiến để cho hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt Nam phát triển thật lớn mạnh và cần có sự gắn kết cả doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) vào bên trong hệ sinh thái này. Nguyên nhân mà bà đưa ra chính là Việt Nam có 870.000 doanh nghiệp và đó có đến 98% là SME. 

Bà Phi Vân cũng đánh giá hướng đi này đặc biệt phù hợp với đồng bằng Sông Cửu Long, khu vực này cũng được cho sẽ không có nhiều startup công nghệ. Chính vì thế mà công thức bà đưa ra đó là biến các SME thành doanh nghiệp số và đưa đội ngũ công nghệ vào xây dựng lại toàn bộ công ty. 

Chủ tịch Hiệp hội Đầu tư Thiên thần Đông Nam Á nói rằng: “Nếu có thể chuyển đổi như vậy, ngay lập tức nền kinh tế Việt Nam sẽ bước vào kỷ nguyên mới". 

Trên thực tế, trong thời gian dịch bệnh COVID-19 diễn ra, bà Phi Vẫn đã thử nghiệm công thức này bằng cách đầu tư vào một công ty rất nhỏ, không phải là các startup công nghệ. Và thay vì từng bước phát triển công ty như cách các doanh nghiệp vừa và nhỏ thường làm, bà cũng quyết định sẽ ươm mầm tạo công ty này giống như một startup. 

Bà Phi Vân kể lại trường hợp thử nghiệm rằng: “Hai founder đã thành lập công ty với 150.000 USD đến gọi vốn định giá công ty là 500.000 USD. Tôi đồng ý bởi tiềm năng là rất lớn. Sau thời gian 2 năm scale-up bằng cách biến một công ty nhỏ thành doanh nghiệp số thì tôi đã thoái vốn khi trị giá công ty là 43 triệu USD. Như thế, đối với tôi thì con số đó đã gấp 86 lần còn với các founder là 286 lần”. 

Như thế, Hiệp hội Đầu tư Thiên thần Việt Nam và Đông Nam Á cũng đã cùng nhau xây dựng vào một quỹ đầu tư sớm vào những doanh nghiệp SME muốn trở thành doanh nghiệp số. Mặc dù vậy thì bà Phi Vân cho biết, không phải doanh nghiệp nào cũng có đủ khả năng tham gia vào chương trình này. 

Bà Phi Vân nhấn mạnh, đầu tiên nếu như các bạn muốn công ty của mình lớn mạnh gấp 100 lần thì tư duy của người founder phải có khả năng gấp 100 lần. Chuyện này là vô cùng khó khăn, Bà cũng đã thực hiện nhiều thử nghiệm khác nhau với nhiều công ty SME trước khi hoàn thiện để đưa ra chương trình tăng tốc, bà cũng đã gặp khá nhiều thất bại. Vấn đề là các bạn nhìn thấy được cơ hội doanh nghiệp có thể tăng tốc, giá trị cao nhưng cũng không sẵn sàng thay đổi. Nữ chuyên gia nhấn mạnh: “Nếu các bạn nghĩ mình đang chạy ở tốc độ 100, khi chúng tôi bước vào nó sẽ là 1.000. Nghĩa là bạn phải chạy theo tốc độ 1.000 đó của chúng tôi, thì chúng tôi mới tăng tốc cho các bạn được". 

Cũng theo bà Phi Vân, khó khăn nằm ở chỗ ban lãnh đạo của các công ty phải chuẩn bị sẵn sàng tình huống cần thay đổi hoàn toàn cách làm, cách nghĩ hay các các set - up từ trước đến hiện tại. Cũng trong quá trình chuyển đổi số cũng có rất nhiều điều phải học và tự lớn lên. Và khi các bạn scale-up được bản thân thì dĩ nhiên doanh nghiệp cũng sẽ scale-up được”. 

Đâu là bài toán cần giải của các startup đổi mới sáng tạo?

Cũng ở trong diễn đàn này, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN TP. Hồ Chí Minh, ông Huỳnh Kim Tước cho biết rằng những vấn đề mà các startup đổi mới sáng tạo cần giải quyết. Đầu tiên đó chính là tăng trưởng kinh tế và kế tiếp là nâng cao năng suất của doanh nghiệp - điều này cũng sẽ phụ thuộc vào đổi mới sáng tạo, cuối cùng chính là tạo ra được những doanh nghiệp có thể dẫn dắt. 

Ông Martin Kim - Giám đốc Shinhan Future’s Lab Việt Nam nói rằng thay vì chú trọng vào lợi ích riêng của các Tập đoàn hay các doanh nghiệp lớn thì họ cũng muốn khuyến khích các tập đoàn đi theo mô hình đổi mới sáng tạo mà ở đó các công ty lớn đã đặt sự phát triển của các startup lên trên hết. 

Cũng theo chuyên gia này, khi các startup phát triển bền vững thì các công ty cũng như tập đoàn cũng sẽ được hưởng lợi từ việc đồng tạo ra những thị trường mới rồi cùng nhau chia sẻ những nguồn tài nguyên chung và hướng đến đồng thịnh vượng trong hệ sinh thái. 

Nếu như xét riêng khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long, ông Tước cho hay có rất nhiều doanh nghiệp, tỉnh thành địa phương làm khởi nghiệp nhưng chưa thấy ai đặt mục tiêu sẽ hình thành nên hệ sinh thái. Ông Tước nhấn mạnh rằng: “Khi không có mục tiêu sẽ không thấy được rõ ràng con đường để xây dựng và phát triển. Các doanh nghiệp cần dám nghĩ dám làm, đặt mục tiêu ứng dụng tối đa công nghệ cao cho doanh nghiệp và thực hiện từng bước vững chắc". 

Ông Tước cũng đề xuất, cần chú trọng xây dựng nền tảng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trực tuyến và lấu đây làm gốc để có thể phát triển. Đáng chú ý, cần cân nhắc ưu tiên tái ươm tạo cho SME. Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp tăng trưởng đến khoảng 50 - 60 năm sẽ là bị tắc nghẽn và khó phát triển lên nhanh, cần giải phóng vùng tắc nghẽn đó. Cuối cùng, ông Tước cũng cho rằng cần phải hợp tác với các trường đại học, phổ biến nhận thức để có thể tạo ra sự thay đổi, đồng thời cũng chú trọng việc phát triển logistics, kinh tế sông và đường cảng biển.